این دیدارهای مستقیم و بی‌واسطه میان نمایندگان رژیم ایران و آمریکا دومین بار است که برگزار می‌شود.
چرا مذاکره با آمریکا؟
در گزارش دنیای اقتصاد از «دیدار غیرمنتظره ایران و آمریکا در سوئیس» آمده است: نخستین گفتوگو مستقیم و بی‌واسطه دیپلمات‌های بلند‌پایه ایران و آمریکا در دوره تمدید چهار ماهه برنامه اقدام مشترک در ژنو سوئیس برگزار شد.
گفت‌وگویی در سطح معاونان وزارت خارجه و برای کاستن از اختلافات باقی مانده پیش از دیدار بعدی در نیویورک که قرار است در اواخر شهریور انجام شود. ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا و سیدعباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد ایران این مذاکرات یک روزه را سازنده و مفید توصیف کردند. اگرچه دیپلمات‌های بلند‌پایه ایران و آمریکا بار‌ها طی یک سال اخیر که مذاکرات هسته‌ای در جریان بوده، به گفتوگو نشسته‌اند، اما این دیدارهای مستقیم و بی‌واسطه دومین بار است که برگزار می‌شود. دیدار پیشین تیم‌های هسته‌ای دو کشور در اواسط فروردین هم در ژنو سوئیس برگزار شده‌بود. برخی از تحلیلگران هسته‌ای معتقدند که این مذاکرات مستقیم باعث شده است پیشرفت بیشتری در گفت‌وگو‌ها رخ دهد چون برخی از هیات‌ها همچون چین، روسیه و آلمان، در عمل چندان نقشی در مذاکرات ایفا نمی‌کنند.
در همین ارتباط، سیدعباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران، صبح پنج‌شنبه در دو نوبت صبح و عصر در هتل اینترکنتیننتال ژنو رو در روی ویلیام برنز مسوول پرونده ایران در وزارت خارجه آمریکا و وندی شرمن مذاکره‌کننده ارشد جان کری وزیر خارجه آمریکا، گفت‌وگوهای هسته‌ای بر سر نقاط باقی مانده اختلافی را از سر گرفتند. در این مذاکرات کار‌شناسان دو طرف نیز حضور داشتند. هدف از این گفت‌وگو‌ها ادامه رایزنی درخصوص موضوعات مورد اختلاف و بررسی نحوه نزدیک کردن دیدگاه‌های طرفین مطرح شده است. عضو ارشد هیأت مذاکرات هسته‌ای ایران در پایان مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در ژنو، این دور از مذاکره را خوب و مفید ارزیابی کرد. به گزارش خبرگزاری مهر، سیدعباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران پس از پایان مذاکرات دوجانبه با طرف آمریکایی، گفت: «هدف از این گفت‌وگو‌ها بررسی آخرین وضعیت مذاکرات و چگونگی نزدیک کردن اختلافات و تفاوت دیدگاه‌ها بود».
عراقچی با تأکید بر اینکه در گفت‌وگوهای پنج ساعته بحث‌های خوبی انجام شد، افزود: «قرار شد این گفت‌وگو‌ها در ماه‌های آینده هم ادامه یابد». او گفت: «در کنار این گفتوگو، در حال طراحی گفت‌وگوهای دیگری با دیگر اعضای ۱+ ۵ هستیم، زیرا در شرایط کنونی احساس می‌کنیم تا آغاز دور بعدی مذاکرات، به یکسری بحث‌های ریزتری میان ما و بقیه کشورهای عضو ۱+۵ به صورت دوجانبه نیاز است».
مذاکره‌کننده ارشد ایران افزود: «از هم اکنون تا برپایی مجمع عمومی سازمان ملل در اواخر شهریور یکسری جلسات دوجانبه برگزار خواهد شد و پس از آن امیدواریم که نتیجه این رایزنی‌های دوجانبه به برگزاری دور دیگری از مذاکرات در حاشیه مجمع عمومی با اعضای گروه ۱+۵ منجر شود». در طول توافق ۶ ماهه توافق ژنو، ایران و ۱+ ۵، شش دور مذاکرات در وین داشتند، اما موارد اختلافی که شامل غنی‌سازی، تاسیسات آب سنگین اراک، سایت غنی‌سازی فردو، مدت زمان توافق جامع و برخی موارد دیگر است بین طرفین پابرجا باقی مانده، با این وجود دو طرف اعلام کرده‌اند که بر روی پیش‌نویس متن توافق تا حدود ۶۵ درصد پیشرفت داشته‌اند.
مسأله مهم در میان اخبار مربوط به مذاکرات هسته‌ای، اظهارات معاون وزیر خارجه در گفتوگو با اعتماد است. عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران با توجه به تعیین ضرب الاجل زمانی ۲۴ نوامبر برای پایان مذاکرات در قالب برنامه اقدام مشترک میان ایران و ۱+ ۵ تأکید می‌کند که در صورت عدم امضای متن توافق جامع در این تاریخ، هم راه برای مذاکره به گونه یی دیگر هموار است و هم مسیر بازگشت دو طرف به پیش از ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳.
صباح زنگنه نیز در یادداشتی برای روزنامه آرمان و با تیتر «چرا مذاکره با آمریکا؟» در این باره نوشته: دور جدیدی از مذاکرات هسته‌ای با گفت‌وگوهای دوجانبه ایران و آمریکا آغاز شده است؛ بسیاری می‌پرسند چرا مذاکرات دوجانبه ما و آمریکا اینقدر برای آینده مذاکرات بااهمیت است؟ و اصلا چرا گفت‌وگو‌ها با مذاکرات مستقیم و بدون واسطه ایران و آمریکا کلید خورد؟ در پاسخ می‌توان به چند نکته توجه کرد: نکته اول اینکه مذاکرات دوجانبه اخیر تنها یک موضوع دارد وآن پرونده هسته‌ای کشورمان است. اگر پرونده هسته‌ای ایران در ادامه راه عادی شدنش با مشکلی روبرو نشود می‌توانیم امیدوار باشیم این گفت‌وگو‌ها در مورد موضوعات مورد توافق طرفین در آینده ادامه پیدا کند.
اما در موضوعات هسته‌ای واضح است که آمریکا میان اعضای ۱+ ۵ دارای نقش راهبری و به تعبیری دیگر اصلی است. این نقش را مذاکره‌کنندگان ما پیش‌تر به خوبی درک کرده‌اند؛ نزدیک به ۱۰سال پیش زمانی که ایران با تروئیکای اروپا (انگلیس، فرانسه وآلمان) مذاکره می‌کرد، این سایه ایالات متحده بود که بر میز مذاکره غربی‌ها حکومت می‌کرد. به معنای دیگر، مهم‌ترین عامل شکست مذاکرات سعدآباد و پاریس عدم همراهی آمریکا با مذاکرات بود. به هر ترتیب کشورهای غربی همچنان برای آمریکا نقش محوری و کلیدی در تصمیم‌گیری‌هایشان قائل هستند. از سوی دیگر توان اقتصادی و کنترل آمریکا بر بازارهای این کشور‌ها به نوعی پیشتازی‌اش را در تصمیم گیری‌ها رقم می‌زند.
چنانچه مذاکرات با آمریکا با موفقیت همراه شود، بی‌تردید مذاکرات دوجانبه یا چندجانبه با دیگر اعضای ۱+ ۵ هم موفقیت آمیزتعبیر می‌شود. البته مقام معظم رهبری پیش‌تر زوایای مذاکرات هسته‌ای را برای مذاکره کنندگان و دستگاه دیپلماسی تشریح کردند، بنابراین دستگاه دیپلماسی کشور تنها در راستای منافع ملی با آمریکا به گفتوگو می‌پردازد. از سوی دیگر مذاکرات هسته‌ای و تلاش آمریکا برای این است که اوباما باید انتخابات کنگره را نیز پشت سر بگذارد و با توجه به اقداماتی که در حوزه سیاست خارجی انجام داده به نظر نمی‌رسد که بتواند مقابل جمهوری‌خواهان حرفی برای گفتن داشته باشد. از هم اینک جمهوری‌خواهان به شدت از طریق رسانه‌هایی که در دست دارند به سیاست خارجی انفعالی اوباما در خصوص اوکراین و عراق می‌تازند. تنها توافق نهایی با ایران، آن هم توافقی مورد نظر اعضای جمهوری‌خواه کنگره است که می‌تواند اوباما و دموکرات‌ها را از معضلی که در آن گرفتار آمده‌اند نجات دهد. اوباما روز جمعه اعلام کرد که حدود ۳۰۰ مشاور نظامی خود را به عراق می‌فرستد تا از نزدیک جریان خشونت‌ها در این کشور را کنترل کرده و به ارتش این کشور مشاوره دهند اما این کار باعث نمی‌شود که جمهوری‌خواهان بیان کنند او در ماجرای عراق از ایران و همچنین متحد اصلی‌اش یعنی حزب‌الله لبنان در منطقه جا مانده است و این یعنی مذاکرات برای دولت روحانی و دولت آمریکا دارای اهمیت بسیار زیادی است.
No comments:
Post a Comment