درخراسان و مصر و شام و عراق- فتنه و کارزار میبینم (پیشگوییهای شاه نعمت الله ولی)
واهمه شدید مدیران سیاست خارجی نظام از فعال شدن بیش از پیش عربستان در محور تضادهای منطقه ای
محمدعلی سبحانی مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در بخشی از یادداشت خود برای روزنامه شرق درباره روابط ایران و عربستان نوشته: وضعیت ناپایدار و مشوش ایجادشده در خاورمیانه، بهترین فرصت برای تولید و در پاره‌ای موارد، بازتولید فرقه‌گرایی افراطی با توجیه بازگشت به احکام واقعی اسلامی را فراهم آورده است.
در این نکته هیچ‌کس تردیدی ندارد. به طور طبیعی در هر منظومه منطقه‌ای، هنگام رخداد چنین وقایعی است که کشورهای اثرگذار از همه ظرفیت‌ها در راستای همگرایی و بازگرداندن آرامش به منطقه برای تامین امنیت ملی کشورها و تامین چرخه مبادلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان همسایگان استفاده می‌کنند. آنچه به سیاست خارجی ایران بازمی‌گردد، اهمیت عراق و سوریه، به‌ویژه عراق است که به عنوان همسایه‌ای خاص، تبادلات فرهنگی، مذهبی، سیاسی و اقتصادی پرحجمی میان دو کشور برقرار است و نمی‌توان حتی لحظه‌ای از وضعیت آن و البته سوریه غافل بود. مساله ما و عربستان، در حوزه روابط دوجانبه نمود پیدا نمی‌کند و در ظاهر، می‌توان گفت‌وگوهای دوجانبه داشت.
مشکل، اختلاف‌نظر بر سر مسایل منطقه‌ای است که به دلیل ناآگاهی از اهمیت روابط ایران و عربستان در دولت گذشته، تا حدی عمیق شده است. حال باید بررسی کرد که ریشه مشکلات کجاست؟ اختلاف نظر بر سر عراق و سوریه، بخشی از این مشکلات است. با توجه به تحولات عراق، باید در سه سطح عمل می‌شد: نخست سطح داخلی بود که حول محور آیت‌الله سیستانی، تلاش برای بازسازی وضعیت سیاسی در دستور کار قرار گرفت. سطح دوم، سطح منطقه‌ای است.
ایران و عربستان اگر در کنار یکدیگر قرار گرفته و در مورد آینده عراق با یکدیگر همکاری کنند مشکل تروریسم افراطی بسیار سریع‌تر از آنچه تصور می‌شود، قابل حل است.
این مساله در مورد سوریه نیز صدق می‌کند و از قضا، قدرت‌های فرامنطقه‌ای نیز امروز به اهمیت پایان دادن به وضع موجود در این دو کشور، پی برده‌اند. سفرهای دیپلماتیک در سطح مقامات ارشد وزارت خارجه به عربستان سعودی در کنار رایزنی‌های سفیر ایران در این کشور با اهمیت و محوری عربی، به طور حتم فضا را برای ارتباطات بیشتر در سطح مقامات ارشد دو کشور فراهم می‌کند.
واکنش‌های اخیر عربستان حاکی از آن است که آنها هم مانند ایران، از توسعه فرقه‌گرایی و رشد افراطی‌گری و جنگ‌های داخلی در همسایگی خود که از قضا هر دو هم عرب هستند احساس نگرانی و خطر کرده‌اند. ایران و عربستان فارغ از هر نظری که در سیاست خارجی خود دارند باید به همگرایی نیروهای سیاسی داخلی کشورهای منطقه برای قدرت یافتن دولت‌ها در مبارزه با تروریست‌های سلفی- تکفیری کمک کنند.
در سطح منطقه‌ای، ترکیه و مصر به ویژه ایران و عربستان، بخش مهمی از راه‌حل امروز خاورمیانه هستند.
وظیفه نهادهای بین‌المللی نیز در این میان قابل توجه است و ایران می‌تواند با توجه به تلاش دولت یازدهم برای ارتباط موثر با مجامع جهانی، از برگ برنده خود در منطقه استفاده کند.
امروز وقت کنارگذاشتن اختلافات و نزدیک‌شدن دیدگاه‌های کشورهای محوری منطقه برای مقابله با تروریسم و مبادلات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی موثر در سطح منطقه‌ای و در منظومه جهان اسلام است.
محمد شریعتی دهاقان رايزن فرهنگي سابق ايران در سوريه نیز در روزنامه آرمان « بازگشت به سياست تنش‌زدايي خاتمي» را تجویز کرده و از جمله نوشته: نبايد فراموش كرد كه در 8سال اخير روابط دو کشور روند گذشته را طي نكرده است و بسياري از كارشناسان و صاحبنظران مسائل خاورميانه بر اين باورند كه تيرگي روابط تهران و رياض بر امنيت منطقه خاورميانه اثر سوء داشته است. به يك معنا مي‌توان بيان داشت كه روابط تيره دو كشور عامل اصلي عدم‌ثبات در منطقه خاورميانه است چرا كه از يك سو اين دو كشور به دليل پتانسيل‌هاي بالقوه و بالفعل خود قدرت منطقه‌اي محسوب مي‌شوند. قدرت‌هاي منطقه‌اي با تعامل خود قادرند امنيت و آرامش منطقه را تضمين كنند يا اينكه با رقابت‌هاي مخرب مي‌توانند امنيت و آرامش منطقه را با چالش‌هاي جدي روبرو كنند. بنابراين رويكرد دو كشور در تامين آرامش منطقه موثر است. برای مثال در دوره سيدمحمد خاتمي ايران و عربستان تفاهمنامه امنيتي امضا كردند که اين رويداد به نوبه خود مي‌توانست تضمين كننده آينده روابط دو كشور و صلح پايدار در منطقه خاورميانه و به خصوص خليج‌فارس باشد. در دوره اصلاحات، دكتر روحاني دبير شوراي عالي امنيت ملي بود و به دليل آشنايي ايشان با مسائل ديپلماتيك مي‌توان اميد داشت روابط دو كشور مسير موفق دوره اصلاحات و سازندگي را بپيمايد. شايد به همين دليل است كه حسين صادقي به عنوان سفير ايران در عربستان برگزيده شد. با توجه به سوابق و تلاش‌هاي وی مي‌توان اميد داشت، عربستان سعودي هم روند نااميدكننده گذشته را اصلاح كند. از سوي ديگر تغيير سفير عربستان كه منتسب به عوامل امنيتي بود اين اميد را ايجاد كرد كه روابط دو كشور مسير بهبود را بپيمايد. با توجه به اين جابه‌جايي‌ها اميد مي‌رفت روابط دو كشور از حالت خصمانه خارج شود اما مسائل حاشيه‌اي همچنان بر روابط ايران و عربستان سايه افكنده است. سفر معاون وزير خارجه كشورمان دكتر امير عبداللهيان به رياض و ديدار با سعود الفيصل اين اميد را در دل‌ها زنده مي‌كند كه دو كشور مسلمان مسير رفع تخاصمات گذشته را در پيش گرفته‌اند. از سوي ديگر كارشناسان اميد دارند پرواز پهپاد ساقط شده اسرائيلي بر فراز آسمان ايران بر روابط دو كشور اثرگذار نباشد؛ چراكه پرواز اين پهپاد با برد كم اين ظن را زنده مي‌كند كه برخي از كشورهاي منطقه از پرواز آن آگاه بوده و امكاناتي را برایش فراهم كرده‌اند. در حال حاضر ديپلمات‌ها مي‌دانند كه بهترين راه براي از ميان بردن اختلاف‌نظرها ميان ايران و عربستان در خصوص مسائلي مانند عراق، سوريه، لبنان و... بازگشت به سياست تنش‌زدايي دوران خاتمي است
No comments:
Post a Comment